Hoe komt het toch dat onze verwachtingen zelden uitkomen, waardoor we teleurgesteld achterblijven? Een teleurstelling is het gevolg van een prachtig vooruitzicht en de tegenvallende uitkomst. Dat kan een boek zijn van je favoriete schrijver die het niveau van zijn vorige roman niet haalt, of die nieuwe matras waar je bij nader inzien toch niet zo lekker op slaapt.
De grootste teleurstellingen beleven we echter in onze persoonlijke relaties. We projecteren graag onze eigen normen en waarden op de ander en rekenen daarom in een bepaalde situatie op dezelfde reactie die wij zouden geven. Hoewel dat een begrijpelijke aanname is, is het toch tamelijk irreëel. Iedereen is tenslotte anders, heeft andere prioriteiten of is simpelweg minder bezig met de gevoelens van een ander. Zomaar wat voorbeeldjes uit mijn praktijk:
‘Ze weet toch dat het de sterfdag is van mijn man, had ze nou niet even kunnen bellen?’
‘Hij snapt toch wel hoe belangrijk dit examen is, wat er allemaal vanaf hangt. Even succes wensen, is dat te veel gevraagd?’
Een teleurstelling is vaak moeilijk te verteren is, want het doet pijn. En dat is een signaal dat je maar moeilijk naast je neer kan leggen. De meeste mensen vallen terug op hun ratio om de teleurstelling te verwerken. Ze proberen te snappen waarom de ander zo reageert, maar gaan daarmee voorbij aan gevoelens van boosheid en verdriet die zich niet weg laten redeneren.
Sommigen onderdrukken die emoties en wapenen zich met onverschilligheid: ‘Nou, ik ben er klaar mee, ik bel ook niet meer’, of ‘Ze bekijken het maar, ik word kennelijk toch niet gewaardeerd!’ of voelen zich te kort gedaan; ‘Ik ben zeker niet de moeite waard om aandacht aan te geven’. Maar of dat nou zo’n goede oplossing is?
Shakespeare verwoordde het heel mooi; Expectation is the root of all heartache.
Hoe moet je dan met teleurstelling omgaan? Iedere ervaring is een uitnodiging om naar binnen te keren. Waarom ben ik zo teleurgesteld, wat betekent die ander voor mij, waren mijn verwachtingen wel realistisch? Ben ik bereid deze relatie op het spel te zetten of stap ik over deze gebeurtenis heen uit angst voor een confrontatie?
Het is wellicht een goed idee om het uit te spreken naar de ander, zonder die persoon aan te vallen. Zo geef je de ander namelijk ook de kans om te groeien.
Vraag je van tevoren af, wat je in deze relatie nodig hebt en vertel dat aan de ander. Toon begrip als het niet in het vermogen van die ander ligt om dat aan jou te geven. Besef dat veranderen voor iedereen een moeilijk en langzaam proces is.
Probeer of het lukt om wat minder verlangens te hebben, dat levert minder teleurstelling op. Kijk ook naar wat je nog wel ontvangt in de relatie tot de ander, is er nog balans? Hij of zij vraagt misschien niet altijd naar wat je nodig hebt, maar diep van binnen weet je wel, dat je altijd bij hem of haar terecht kunt.
Bedenk tevens dat verwachtingen altijd een moment in de toekomst markeren, een doel dat nog bereikt moet worden, terwijl alles wat we nodig hebben in dit huidige moment, misschien al wel binnen handbereik is. Wat helpt is om wat minder resultaat gericht te zijn, probeer niet zo veel waarde te hechten aan de uitkomsten maar kijk naar het proces. Wat heb je gaandeweg geleerd over jezelf?
In mijn praktijk voor psychosociale counseling help ik mensen inzicht te krijgen in hun eigen gedrag en dat van anderen. Je bent welkom voor een kennismakingsgesprek (tegen half tarief) zodat je kunt kijken of deze manier van inzichten verwerven iets voor jou is.
Sylvia Frauenfelder, psychosociaal counselor te Den Haag
Dutch 
English