Rouwverwerking – De Dageraad

Zingeving en Veerkracht

In januari 2002 verongelukte mijn broer in de bloei van zijn leven, door toedoen van een dronken automobilist. Ons hele leven stond op zijn kop, alles veranderde. Er was een leven voor het overlijden en na het overlijden. De dood van mijn broer riep bij mij niet alleen de vragen op naar het waarom, maar ook naar de zin van het gebeuren. Waar was dit nou goed voor? Hij was pas 35 jaar!

Het lijkt wel of het lijden meer dragelijk wordt als je er de zin van kunt ontdekken of er zin aan kunt geven. Op sommige vragen krijg je echter nooit antwoord. Ik voelde mij machteloos en ik vond het leven ontzettend ingewikkeld geworden.

Dit was voor mij wel het moment waarop ik echt begon na te denken en stil te staan bij de vraag hoe ik mijn leven verder wilde inrichten. Wat was de zin van mijn leven?

Er wordt wel gezegd dat zingevingsvragen niet los verkrijgbaar zijn, maar dat ze altijd ergens aan opgehangen zijn, omdat het daarbij gaat over de vraag naar de zin, de betekenis van het leven. Ik realiseer mij dat het antwoord niet is, dat het leven op zich de zin is. Ik denk dat de zin van het leven niet bestaat. De betekenis ligt altijd in de relatie tot dingen die wij willen doen, tot mensen met wie wij in contact treden, tot zaken die wij belangrijk vinden.

Ik besloot dat het allemaal anders moest. Het kon niet zo zijn dat mijn leven na de dood van mijn broer gewoon door zou gaan alsof er niets gebeurd was. Het roer moest om. Er moest een nieuwe invulling in mijn leven komen. Een nieuwe uitdaging en levensbestemming.

Ik besloot om weer te gaan studeren. Ik begon aan een vierjarige studie psychologie/psychosociaal counselor. Ik hikte wel even tegen die vier jaar studie aan, maar bedacht dat het leven ons steeds voor keuzes stelt en dat wij lang niet altijd de reikwijdte van onze keuzes kunnen overzien. Maar soms zal je de gok moeten wagen, op hoop van zegen.

De vier jaar zijn voorbij gevlogen en heb ik met vlag en wimpel afgerond. Inmiddels heb ik alweer zestien jaar een goedlopende praktijk en werk ik daarnaast bij het openbaar ministerie als slachtoffer coördinator, waarbij ik slachtoffers en nabestaanden bijsta, die getroffen zijn door een ernstig geweldsdelict, zedenmisdrijf, levensdelicten of een verkeerszaak met dodelijke afloop of ernstig lichamelijk letsel. Ik begrijp vaak wat zij doormaken, omdat ik naast mijn studie ook ervaringsdeskundige ben in rouw.

Ik ben intenser gaan leven, probeer alles uit het leven te halen wat er in zit.

Ik laat mij niet meer belemmeren door overwegingen dat het niet kan, niet mag of niet lukt. Ik weet nu; Je kan alleen maar zin in je leven hebben, als je je leven zin geeft.

Van tegenslagen kun je ook leren. Probeer je veerkracht te hervinden en te versterken, nieuwe vaardigheden te ontwikkelen, nieuwe hobby’s, vriendschappen en dromen te ontdekken.
Er zijn nog heel veel andere vormen van rouw waardoor je kunt vastlopen in het leven. Misschien kunnen wij samen kijken wat jouw levensvragen zijn en waar jij de veerkracht in kan vinden.

Lees meer over verschillende vormen van rouw op deze pagina: Rouwverwerking.
Ik schreef al eerder over dit onderwerp. Lees mijn andere blogs over rouwverwerking.

Lastige wegen leiden vaak naar de mooiste bestemmingen

Ik zeg wel eens, ik heb ‘the best of both worlds’ wat werk betreft.

Naast mijn werk als slachtoffercoördinator bij het Openbaar Ministerie werk ik als psychosociaal therapeut bij mijn eigen praktijk De Dageraad. Dit laatste doe ik al vanaf 2008. Mijn werk als slachtoffercoördinator al vanaf 2012. Bij het OM sta ik slachtoffers bij van ernstige gewelds- en zedenzaken, levensdelicten en verkeerszaken met ernstig letsel, of de nabestaanden van deze trieste gebeurtenissen.

In mijn praktijk komen mensen langs die zijn vastgelopen in hun rouwverwerking, worstelen met zichzelf omdat het leven nu eenmaal soms erg ingewikkeld is en mensen met relatieproblematiek. Ook help ik mensen die last hebben van opvoedkundige problematiek. Het is soms ook erg lastig om je puber te begrijpen. Ook mensen die ziek worden en waarbij de vooruitzichten niet heel rooskleurig zijn, of die te maken krijgen met een zieke partner, kloppen bij mij aan.

De ervaringen die ik als therapeut opdoe, helpen mij ook bij mijn werk voor het Openbaar Ministerie. Ik loop als het ware een stukje mee in het leven van mensen die een ingrijpende gebeurtenis hebben meegemaakt. Soms zijn zij van de een op de andere dag geconfronteerd met een heftige gebeurtenis, soms loopt het al wat langer, denk aan huiselijk geweld.

Daarnaast ben ik bij het Openbaar Ministerie ook nog vertrouwenspersoon. Een mooie en belangrijke functie, die er ook toe doet. Wanneer je op je werk vastloopt, om wat voor reden dan ook, is het belangrijk dat je iemand hebt, die naar je luistert en met je meedenkt.

Het belangrijkste in al deze verschillende functies is dat je een luisterend oor kan bieden en geen oordeel hebt. Je hoopt dat mensen na enkele sessies weer de regie kunnen pakken over hun eigen leven. Bij sommige loop ik wat langer mee dan een paar sessies, als een levensgebeurtenis te ingrijpend is geweest of heel lang heeft geduurd.

Zelf heb ik ook het nodige verlies meegemaakt , door toedoen van een ander, of van iemand die me na aan het hart lag die zelf besloot uit het leven te stappen, of een dierbare wiens overlijden ik totaal niet aan zag komen. Dat maakt mij niet alleen therapeut, maar ook ervaringsdeskundige. Ik kan mij dus los van de professionele aanpak, ook goed verplaatsen in de ander, en weet hoe het leven met je aan de haal kan gaan.

Wat mij geholpen heeft, is dat ik weet dat we in ons leven allemaal te maken krijgen met lijden. We kennen allemaal verdriet, verlies, wanhoop, angst en mislukking. Maar we hebben ook allemaal een keuze als we te maken krijgen met trauma of moeilijkheden. We kunnen opgeven of ervoor kiezen om er weer uit te komen. Met vallen en opstaan.

Kies er in ieder geval voor om niet op te geven. Weet je niet hoe? Klop bij mij aan, wie weet kan ik je door een stukje met je mee te lopen, weer op de goede weg brengen.

Sylvia Frauenfelder, psychosociaal counselor te Den Haag

Verlies van een broer of zus: Miskend verlies?

Life went on,
But it was
Never the
Same
Again

Vorige week was het 19 jaar geleden dat mijn broer van de een op de andere dag om het leven kwam. Zijn dood werd veroorzaakt door een dronken automobilist. Mijn broer was 35 jaar. Needless to say dat onze hele wereld op zijn kop stond en ook nooit meer dezelfde is geworden. Mijn ouders waren kapot van verdriet en mijn zus en ik totaal ontredderd.

Ik merkte dat alle aandacht voor het verlies van mijn broer – terecht – naar mijn ouders ging. Logisch, hen was overkomen wat de ergste nachtmerrie van elke ouder is. Ook ik vond het uiteraard voor hen het allerergst. Ik vond ook dat zij het meest gerechtigd waren op hun verdriet. Mensen vroegen altijd aan mij: ‘Hoe is het nou met je ouders?’ Ook dat vond ik nooit erg, want dan hoefde ik het niet over mijn eigen verdriet en verlies te hebben. Dat was wel zo veilig.

Lees verder

Complexe rouwverwerking na verlies door zelfdoding

Het recente nieuwsbericht over de toename van zelfdoding onder jongeren heeft mij dubbel geraakt. Iedere vroegtijdige dood is te betreuren, of iemand jong of oud is. Het maakt me verdrietig, al die verloren zielen die geen andere uitweg meer zagen, alle hoop hadden verloren. Vroegen ze om hulp en hebben ze die gekregen, of was het al te laat? Misschien hebben ze wel in stilte geleden, wilden ze anderen niet lastigvallen.

Ook voel ik mee met de nabestaanden. Een dierbare verliezen is moeilijk, maar het verwerken van het verlies van iemand die zelf voor de dood heeft gekozen leidt tot een nog intensere rouwverwerking. Ik heb dat in mijn nabije omgeving meegemaakt en van dichtbij kunnen zien wat dat bij de directe nabestaanden teweeg heeft gebracht.

Lees verder

Afscheid nemen: een laatste keer zeggen hoeveel ik van je hou

Eind 2016 moest ik afscheid van mijn moeder nemen en daarmee ook van een deel van mijzelf. Het zette me aan het denken. Wat is afscheid en waarom hebben we er zo’n moeite mee als je niet de kans krijgt afscheid te nemen? Waarom doet het zoveel pijn?

Afscheid nemen doen we een leven lang. Je zou denken dat we er daardoor steeds beter in zouden worden. Niets is minder waar. Afscheid nemen zorgt voor een golf van emoties en daarmee omgaan blijft lastig.

Het begint al bij onze geboorte waarbij we plotseling onze veilige vertrouwde omgeving uitgedreven worden en het onbekende tegemoet gaan. Een beangstigend idee. We waren liever op die warme, donkere plek gebleven, gedragen door het water, luisterend naar het geruststellende geluid van de hartslag van onze moeder.Lees verder

Ik mis je zo

De vergankelijkheid van alles wat leeft, is moeilijk te accepteren. Met alle kracht die we bezitten, verzetten we ons tegen het onvermijdelijke einde. Zo wensen we in gedachten niet alleen onszelf maar ook onze dierbaren onsterfelijkheid toe. Als we iemand verliezen, levert dat een vloedgolf aan gevoelens op die we soms maar nauwelijks kunnen verwerken.

De in stervensbegeleiding gespecialiseerde psychiater Elisabeth Kübler-Ross beschreef vijf fasen van rouwverwerking.

Als eerste dient zich de ontkenning aan. We kunnen maar moeilijk geloven dat juist die persoon waar we zo van houden, er niet meer is. Ons natuurlijke afweermechanisme treedt in werking, door precies zoveel pijn toe te laten als we op dat moment aan kunnen. Zo beschermen we onszelf tegen het overweldigende verdriet en vinden we de kracht om allerlei zaken te regelen die op dat moment belangrijk zijn.

Lees verder