Complexe rouwverwerking na verlies door zelfdoding

Het recente nieuwsbericht over de toename van zelfdoding onder jongeren heeft mij dubbel geraakt. Iedere vroegtijdige dood is te betreuren, of iemand jong of oud is. Het maakt me verdrietig, al die verloren zielen die geen andere uitweg meer zagen, alle hoop hadden verloren. Vroegen ze om hulp en hebben ze die gekregen, of was het al te laat? Misschien hebben ze wel in stilte geleden, wilden ze anderen niet lastigvallen.

Ook voel ik mee met de nabestaanden. Een dierbare verliezen is moeilijk, maar het verwerken van het verlies van iemand die zelf voor de dood heeft gekozen leidt tot een nog intensere rouwverwerking. Ik heb dat in mijn nabije omgeving meegemaakt en van dichtbij kunnen zien wat dat bij de directe nabestaanden teweeg heeft gebracht.

De manier van zelfdoding kan schokkend zijn en het vinden van de overledene kan bijzonder traumatisch zijn. Dat zijn beelden die lang op je netvlies blijven staan. Je kan ook te maken krijgen met politie en andere instanties, terwijl je in shock bent en nauwelijks in staat te begrijpen wat er gebeurd is.

Het doet ook pijn dat je geen afscheid hebt kunnen nemen. Nog een keer een knuffel geven of het voeren van een laatste gesprek. Ik schreef daar eerder een bericht over: Afscheid nemen, een laatste keer zeggen hoeveel ik van je hou

Dan zijn er nog vragen die voor eeuwig onbeantwoord zullen blijven.

Hoe kan het dat ik niets gemerkt heb? Als ik beter had geluisterd, had ik het dan kunnen voorkomen? Waarom heeft hij/zij geen hulp gevraagd? Ik wist van die depressie, maar niet dat het zo erg was…

Soms is er een afscheidsbrief, maar zelfs als daar uitleg in staat over het waarom van de wanhoopsdaad, is het voor de achterblijvers moeilijk te bevatten. Het kan ook boze gevoelens oproepen.

Waarom laat je me alleen achter? Wat doe je me aan?

Allemaal begrijpelijke emoties die kenmerkend zijn voor een bepaalde fase van de rouw waarin je je bevindt. Toch is er soms ook opluchting: het zelfgekozen afscheid maakt namelijk een einde aan een geestelijke of lichamelijke lijdensweg van die persoon.

Al deze gevoelens van ongeloof, schaamte, schuld, verdriet, boosheid, verwarring en opluchting maken de rouw na zelfdoding heel complex. Daar komt nog bij dat op zelfmoord in onze samenleving nog steeds een taboe rust. Nabestaanden verzwijgen daarom de doodsoorzaak, bang als ze zijn voor het oordeel van hun omgeving. Terwijl je de steun van anderen juist zo hard nodig hebt.

Het kan helpen om met lotgenoten te praten. Zij hebben een vergelijkbare situatie meegemaakt en weten tegen welke problemen je aan loopt. Toch is deze manier van verwerking niet voor iedereen geschikt.

De twee pijlers van rouwverwerking zijn voelen en ervaren van verlies en pijn en het leven weer oppakken. Voor mensen die gevoelig zijn voor depressies en heftig reageren op tegenslag en emotionele gebeurtenissen, lukt het middels lotgenotencontact wel het eerste deel van de rouwverwerking te volbrengen, maar niet het tweede deel. Ze ervaren en doorvoelen de pijn en het verlies, maar hebben moeite om weer met het leven verder te gaan.

Herken je jezelf in wat ik hierboven heb geschreven? Heb je moeite de draad weer op te pakken na het verlies van een dierbare? Als je een afspraak maakt voor een kennismakingsgesprek kunnen we samen kijken of ik je weer op weg kan helpen. Bel me gerust of stuur een berichtje. Iedere reis begint met de eerste stap.

Sylvia Frauenfelder, psychosociaal counselor te Den Haag

en_USEnglish