Bindings- of verlatingsangst: Ik kan niet mét of ik kan niet zónder jou

Een van mijn guilty pleasures is het programma First Dates, waarin mensen hun eerste afspraakje hebben in een restaurant in Londen. Zij kennen elkaar niet, maar zijn allemaal op zoek naar die ene waarmee zij hopen een relatie te beginnen.

De gesprekken zijn soms hilarisch, maar kunnen ook ontroerend, boeiend en af en toe ook heel ongemakkelijk zijn, waardoor je binnen een minuut al weet: Dit gaat ‘m niet worden. Waarom is het in deze tijd toch zo lastig om de juiste partner te vinden? Ik ben er maar eens ingedoken.

Bij mensen die moeite hebben een serieuze relatie op te bouwen, kan bindings- of verlatingsangst een rol spelen. Bij bindingsangst wil je juist alle opties openhouden en durf je niet definitief te kiezen, bij verlatingsangst ben je zo gefocust op het in stand houden van je relatie dat je de ander smoort in je eigen onzekerheid.

Onder beide vormen van angst ligt een andere, diepere vrees: afwijzing. ‘Ik ben niet goed genoeg, niemand heeft mij nodig.’ Afwijzing raakt ons in ons diepste wezen, want we verlangen juist naar acceptatie, de bevestiging dat we er wél toe doen.

Bindingsangst

Getrouwde mensen zijn er vaak jaloers op, die ene happy single in hun kennissenkring, de eeuwige vrijgezel die zich niet laat strikken door wie dan ook. Toch is dat alleen zijn niet altijd een bewuste keus en hangt er een prijskaartje aan al die vrijheid-blijheid.

Mensen met bindingsangst hebben problemen met hechting, meestal terug te voeren naar een gebrek aan genegenheid, veiligheid of een geschonden vertrouwen in hun kindertijd. De emotionele muur die ze opgetrokken hebben, zorgt ervoor dat ze niet opnieuw gekwetst worden. Een overlevingsmechanisme dat weliswaar werkt maar hun er wel van weerhoudt een langdurige relatie aan te gaan. Datzelfde geldt voor mensen die door hun geliefde bedrogen zijn en uit angst voor een nieuwe teleurstelling, zich niet meer open durven te stellen voor een nieuwe liefdespartner.

Het zich niet willen binden, of onbewust de boot afhouden, heeft ook te maken met niet durven kiezen. Je houdt alle opties open uit angst dat er in de toekomst een betere mogelijkheid voorbijkomt, die je dan moet laten schieten. Maar de ware jacob of jacobina, bestaat die eigenlijk wel? Het maken van een keuze voelt als een verlies van opties, van vrijheid en onafhankelijkheid. Maar is dat wel zo, of hebben we daar meer invloed op dan we denken?

Verlatingsangst

Dan zijn er ook nog de mensen die hun partner claimen, altijd aandacht vragen en continu op zoek zijn naar bevestiging. Zij doen zo erg hun best de relatie goed te houden dat het de ander benauwt. ‘Laat me niet alleen, ik kan niet leven zonder jou!’ is hun mantra.

Mensen met verlatingsangst hebben behoefte aan bevestiging, ze zijn onzeker omdat ze aandacht en liefde hebben moeten ontberen in hun jeugd. Ze klampen zich wanhopig vast aan de partner die dit gemis goed moet maken, maar bereiken het tegenovergestelde. Niemand wil gevangen zitten in een relatie zonder bewegingsvrijheid en wederzijds vertrouwen.

Of je nu bindingsangst of verlatingsangst hebt, de situatie is niet hopeloos. Als je de negatieve gedachten en je overtuigingen gebaseerd op gebeurtenissen in het verleden aanpakt, kun je het patroon doorbreken. Door gesprekken krijg je inzicht in hoe het komt dat je zo reageert en hoe het komt dat je zo in het leven staat. Je vergroot je gevoel van eigenwaarde waarmee je je angst kan overwinnen. En laat die ideale liefdespartner dan maar komen!

Sylvia Frauenfelder, psychosociaal counselor te Den Haag

en_USEnglish