‘Zeg gewoon wat je denkt.’ Dat klinkt als een goed advies. Toch zijn er mensen die daar anders over denken, want bepaalde opmerkingen kunnen een grote impact hebben op de persoon die we toespreken. Dat heeft iedereen wel eens aan den lijve ondervonden.
Zo ben ik nog altijd verbaasd over de felle toon waarmee mensen op berichten op de social media reageren. We leven in een land waar je alles mag zeggen, maar moet je wel overal op willen reageren? Wat mij opvalt is dat men ook zo vaak al een oordeel heeft, terwijl we die ander eigenlijk helemaal niet kennen en dus ook niet weten waarom iemand deze mening toedraagt.
Mensen zijn complexe wezens en de motivatie om iets wel of juist niet te zeggen, zal bij iedereen anders zijn. Hoe zit dat bij jou?
Ga in gedachten eens terug naar een situatie waarbij er uiteindelijk iets heel anders uit je mond kwam dan je bedacht had. Wat was daar de reden voor? Was je bang voor een heftige reactie op je oorspronkelijke boodschap, hield je je in om de ander niet te kwetsen, of zei je helemaal niets en was dat eigenlijk wel oké?
Soms flappen we er van alles uit:
‘Die collega noemde me een luilak, terwijl ik al het werk heb gedaan en hij met de eer ging strijken! Ja, toen zei ik dat hij die functie alleen had gekregen omdat hij een kruiwagen had.’
Een andere keer zwijgen we juist om de lieve vrede te bewaren:
‘Hij had beloofd te bellen en nu gaat die afspraak waar ik me zo op verheugd had niet door. Ik baal enorm, maar ik heb echt geen zin in ruzie.’
Terwijl ik dan denk, maar is dat dan ook zo, komt er dan ook ruzie? Of zit je in de aanname?
Ik wil je uitnodigen om de volgende keer dat er zich zo’n situatie voordoet, eens stil te staan bij deze vragen:
Durf je te zeggen wat je dwarszit, ongeacht de consequenties?
Heb je goed nagedacht over wat je wil zeggen?
Wat wil je hiermee bereiken?
Waarom besluit je juist niets te zeggen?
Zie het als een kans naar binnen te keren en jezelf iets beter te leren kennen.
Als je bedacht hebt wat je wil zeggen, proef dan de woorden. Zijn ze aardig, nuttig, eerlijk en respectvol, spreek ze dan vooral uit. Het kan zomaar zijn dat jouw (afwijkende mening) de ander juist helpt een goede beslissing te nemen. Het geeft die persoon ook de kans het probleem te benoemen. Iets wat hij of zij voorheen wellicht niet durfde.
Je mag wel alles zeggen, maar je hoeft niet altijd wat te zeggen. Wat is de toegevoegde waarde van jouw opmerking of reactie? De Dalai Lama zegt dat ‘als je spreekt, je alleen maar herhaalt wat je al weet. Als je luistert kun je iets nieuws leren.’
Uiteraard kan je ook tot de conclusie komen, dat het sop de kool niet waard is, dat het niet loont om wat te zeggen of dat het in deze situatie juist goed is om te zwijgen. Soms kan zwijgen een groter belang dienen. Wees er alleen alert op dat jouw zwijgen niet is om een confrontatie te vermijden. Lastige situaties verdwijnen niet vanzelf en als jij ze het hoofd kan bieden, geeft je dat vertrouwen voor de toekomst.
Als psychosociaal counselor kan ik je helpen, je bewust te worden van je gedrag, je gevoelens en je overtuigingen. Dat zelfinzicht zorgt ervoor dat je een eventueel negatief reactiepatroon kunt doorbreken.
Sylvia Frauenfelder, psychosociaal counselor te Den Haag
English 
Dutch